Γράφει ο Πάνος Σταματόπουλος
Αφωνη έμεινε και πάλι η κοινή γνώμη με το γεγονός του θανάτου του εικοσιεξάχρονου Ντανιέλ Χάρκε, αρχηγού της Εσπανιόλ. Τα ερωτήματα που τίθενται είναι αμείλικτα. Τι φταίει, ποιοι αδιαφορούν, τι πρέπει επιτέλους να γίνει ώστε να μην πεθαίνουν αθλητές μέσα στα γήπεδα; Πρέπει να ενοχοποιηθεί ο αθλητισμός και, αν ναι, γιατί υπάρχουν επιστημονικές αναφορές περί του αντιθέτου;
Από επιστημονικής απόψεως είναι δεδομένο ότι υπάρχουν παθήσεις της καρδιάς για τις οποίες η άθληση είναι απαγορευτική λόγω ακριβώς του κινδύνου να συμβεί αιφνίδιος θάνατος. Οι παθήσεις αυτές είναι η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, η στεφανιαία νόσος, η αρρυθμιογόνος δεξιά κοιλία, οι συγγενείς ανωμαλίες των στεφανιαίων, η συγγενής στένωση της αορτικής βαλβίδας, το σύνδρομο Μarfan, το σύνδρομο προδιεγέρσεως, το σύνδρομο μακρού QΤ, το σύνδρομο Βrugada, καθώς και σπάνια κληρονομικά νοσήματα.
Σκόπιμο είναι να λεχθεί ότι υπάρχουν και περιπτώσεις «ηλεκτρικού θανάτου», όταν από προηγούμενη ιατρική εξέταση έχουν αποκλειστεί οι αναφερθείσες παθολογικές οντότητες. Εστιάζοντας στην ιατρική εξέταση θα πρέπει να θέσουμε τα εξής ερωτήματα: α) γίνεται ιατρική εξέταση; β) γίνεται σε όλους; γ) από ποιον ιατρό; δ) οι σύλλογοι έχουν οργανωμένο ιατρικό επιτελείο; ε) ποια μέτρα και ποιες οδηγίες υπάρχουν από τη FΙFΑ και την UΕFΑ μετά τους πρόσφατους θανάτους των Φοέ, Πουέρτο και άλλων; Αποτέλεσε παράδειγμα προς μίμηση το πρόσφατο περιστατικό του Κοβάσεβιτς; Ελήφθη αρμοδίως υπόψη η επιστολή που ο ίδιος ο σέρβος ποδοσφαιριστής έστειλε στον πρόεδρο της UΕFΑ και παλαιό διεθνή ποδοσφαιριστή Μισέλ Πλατινί;
Ηιατρική εξέταση, αν γίνεται και όταν γίνεται, είναι ουσιαστική ή τυπική; Οταν χρειαστεί καρδιολογικός έλεγχος, αυτός γίνεται από εξειδικευμένο καρδιολόγο; Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο ότι η χρήση απαγορευμένων ουσιών, όπως τα αναβολικά, η ερυθροποιητίνη και η κοκαΐνη, ενέχει κίνδυνο αιφνιδίων θανάτων, ενώ στο μικροσκόπιο πρέπει να μπουν και τα «συμπληρώματα διατροφής», εκτός εκείνων για τα οποία υπάρχει επίσημη έγκριση κυκλοφορίας και διάθεσης κατόπιν σχετικού ελέγχου.
Η επιστημονική καρδιολογική κοινότητα κατέληξε στις εξής οδηγίες προκειμένου να διασφαλιστεί στο μέτρο του εφικτού η ασφαλής άθληση:
1. Λεπτομερής και σχολαστική καταγραφή και αξιολόγηση του ιστορικού.
2. Αμεση εξέταση και εκτίμηση του αθλητή εφ΄ όσον αναφερθούν ύποπτα συμπτώματα.
3. Καλή κλινική εξέταση και αξιολόγηση.
4. Εργαστηριακός έλεγχος με ηλεκτροκαρδιογράφημα και Τriplex καρδιάς.
5. Επανάληψη ελέγχου ανά έτος και άμεσα επί αναφοράς ενοχλημάτων. 6. Η αξιολόγηση να γίνεται από εξειδικευμένο γιατρό.
Από μια άλλη οπτική γωνία εστιάζουμε και στους συλλόγους. Πόσο υπεύθυνα μπορούν να οργανώσουν τον ιατρικό τομέα ώστε να λειτουργούν προστατευτικά. Μα, θα πει κάποιος, ποια είναι η συχνότητα τέτοιων φαινομένων ώστε να δημιουργηθεί τέτοιο σκηνικό; Δυσκολεύομαι να απαντήσω, γιατί τέτοια φαινόμενα είναι πολύ σπάνια, έχουν όμως τρομερό αντίκτυπο.
Το θέμα είναι μείζον και θα πρέπει να προβληματίσει την παγκόσμια κοινότητα. Επιπλέον οφείλουμε να λάβουμε υπόψη μας ότι οι εποχές άλλαξαν και οι υψηλού επιπέδου αθλητές υφίστανται τεράστιες σε σχέση με το παρελθόν επιβαρύνσεις.
Καλούνται να μετέχουν ετησίως ακόμη και σε 70 παιχνίδια, ορισμένες δε φορές χωρίς διακοπές και επαναλαμβανόμενες επί σειρά ετών. Οπως γίνεται αντιληπτό οι επιβαρύνσεις είναι υπερβολικές και απαιτούν ανατομική και λειτουργική ακεραιότητα της καρδιάς. Επιβάλλεται σχολαστική εκτίμηση και παρακολούθηση ανά τακτά χρονικά διαστήματα και προπαντός μεγάλη προσοχή όταν αναφέρονται ενοχλήματα. Καλύτερα να είσαι υπερβολικός παρά να υποεκτιμήσεις ενοχλήματα. Φυσικά αυτό απαιτεί συνεργασία απόλυτη αθλητή- ιατρικού τμήματος και προπονητή.
Πιστεύω ότι αυτό το μοντέλο λειτουργίας, εφαρμοζόμενο, θα προστατεύσει στο μέγιστο δυνατό τους αθλητές και τους συλλόγους και τον κόσμο ώστε η ιδέα του αθλητισμού να έχει τη θέση που αρμόζει.
Ο δρ Πάνος Σταματόπουλος είναι καρδιολόγος του Ολυμπιακού, πρόεδρος της ελληνικής παραολυμπιακής επιτροπής και πρώην διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Αθλητικών Ερευνών και Τεχνολογίας.